Οπως σημειώνεται , η Ιρλανδία έχει, το τελευταίο διάστημα, περιπλέξει πολύ τις σχέσεις μεταξύ του κράτους και του χρηματοπιστωτικού της συστήματος. Από τη μία είναι η προσφορά των Ενισχύσεων Ρευστότητας Έκτακτης Ανάγκης (Emergency Liquidity Assistance – ELA), από την Κεντρική Τράπεζα της Ιρλανδίας, μέσω της οποίας οι ιρλανδικές τράπεζες άντλησαν ποσά που αντιστοιχούν σχεδόν στο ένα τρίτο του ΑΕΠ της χώρας και μάλιστα χωρίς την παραμικρή εγγύηση από τις ίδιες τις τράπεζες, αλλά με την κάλυψη του Δημοσίου. Και από την άλλη, με το πρόγραμμα ELG (Eligible Liabilities Guarantee) καλύφθηκαν οι καταθέσεις και οι νέες εκδόσεις ομολόγων με λήξη μέχρι πέντε έτη. Επέκταση αυτού ήταν και η έκδοση ELG ομολόγων από τις ιρλανδικές τράπεζες με σκοπό να τα χρησιμοποιήσουν ως collateral για την παροχή χρηματοδήτησης από την ΕΚΤ.
Οπως επισημαίνει η JP Morgan, και η Ελλάδα εδώ και αρκετούς μήνες, μάλιστα, κάνει ακριβώς το ίδιο πράγμα…
Οι ιρλανδικές τράπεζες έχουν εκδώσει πρόσφατα τίτλους ύψους 18 δισ. ευρώ με την εγγύηση του Δημοσίου με σκοπό να αντικατάσταση της ακριβής χρηματοδότησης του προγράμματος ELA από την ιρλανδική κεντρική τράπεζα. Αυτή η αντικατάσταση αναμένεται να φανεί στον ισολογισμό του τέλους του Φεβρουαρίου της κεντρικής τράπεζας της χώρας.
Στα τέλη του Ιανουαρίου, οι ιρλανδικές τράπεζες δανείστηκαν 126 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ ( μειωμένα κατά 6 δισ. ευρώ από το ποσό που δανείστηκαν τον Δεκέμβριο) και 51 δισ. ευρώ από το ELA.
Η έκδοση τίτλων με την εγγύηση του δημοσίου, δεν επιτρέπει μόνο στις ιρλανδικές τράπεζες να εξαλείψουν την εξάρτησή τους από το ELA και να μειώσουν το κόστος δανεισμού από τις κεντρικές τράπεζες, αλλά τις προστατεύει έναντι των πιστοληπτικών υποβαθμίσεων. Οι υποβαθμίσεις των μη-εγγυημένων ομολόγων αυξάνουν το haircut από την ΕΚΤ ή σε κάποιες πειριπτώσεις κάνουν αυτά τα ομόλογα μη αποδεκτα από την ΕΚΤ.
Οπως υπογραμμίζει η JP Morgan, αυτό ακριβώς ήταν και το πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες στα τέλη του 2010 έτρεξαν να εκδώσουν 25 δισ. ευρώ εγγυημένων από το δημόσιο ομολόγων, για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις νέες πιο αυστηρές απαιτήσεις της ΕΚΤ.
Η ελληνική κυβέρνηση, μάλιστα, μόλις ενίσχυσε το πακέτο των κρατικών εγγυήσεων για τις ελληνικές τράπεζες κατά 30 δισ. ευρώ, και αυτά έρχονται να προστεθούν στα ήδη υπάρχοντα εγγυμένα ομόλογα των τραπεζών ύψους 55 δισ. ευρώ. Οπως σημειώνει η JP Morgan, φαίνεται μάλιστα πως μία ελληνική τράπεζα – χωρίς να αναφέρει το όνομα αυτής - έχει ήδη κάνει χρήση του νέου πακέτου ρευστότητας των 30 δισ. ευρώ, εκδίδοντας αυτή την εβδομάδα εγγυμένους τίτλους ύψους 1 δισ. ευρώ…
Σύμφωνα τον οίκο, στο βαθμό που αυτά τα έξτρα 30 δισ. χρησιμοποιηθούν από τις ελληνικές τράπεζες, θα σημαίνει πως από τα 140-150 δισ. ευρώ που είναι τα καλλυμμένα (collateral) των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ μέχρι σήμερα, σχεδόν όλο το ποσό αυτό θα είναι ουσιαστικά εγγυήσεις του Δημοσίου (85 διs. ευρώ τραπεζικά ομόλογα με την εγγύηση του δημοσίου, 45 δισ. ευρώ ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες και 8 δισ. ευρώ ομολόγων μηδενικού κοπονιού που δάνεισε η ελληνική κυβέρνηση στις τράπεζες το 2008).
Αυτή λοιπόν η τεράστια έκθεση σε εγγυημένα από το ελληνικό κράτος ομόλογα, βάζει την ΕΚΤ σε εξαιρετικά δύσκολη θέση σε περίπτωση που υπάρξει αναδιάρθρωση η default στην Ελλάδα.
Επίσης, όπως επισημαίνει η JP Morgan, βάζει και ένα μεγάλο ερωτηματικό στην πιθανότητα του να επιτραπεί μάλιστα στην Ελλάδα να αναδιαρθρώσει το χρέος της.
Το πρόβλημα είναι πως είναι πρακτικά αδύνατο να πέσει το βάρος των ζημιών στις πλάτες (και) των ομολογιούχων αυτή τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, δεδομένου ότι οι σχέσεις δημοσίου και ιδωτικού τομέα στην Ελλάδα, έχουν περιπλακεί έντονα .
Για αυτόν ακριβώς τον λόγο η ΕΚΤ αναμένεται να επεκτείνει τη στήριξη των ελληνικών τραπεζών, ακόμη και εάν αυξήσει τα επιτόκια του ευρώ, όπως αναμένεται μεθάυριο. Οπως σημειώνει η JP Morgan, δεν είναι τυχαίο το πρόγραμμα «μεσοπρόθεσμης χρηματοδότησης της ΕΚΤ είναι ακόμη στο τραπέζι…
Ελευθερία Κούρταλη
ekourt@kerdos.gr