(Του Λευτέρη Παπαδήμα)
ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ-ΕΒΡΟΣ, 4 Μαΐου. (Reuters) - Καθώς η πρωινή
ομίχλη αρχίζει να υποχωρεί τα πρώτα γκρουπ προσφύγων κάνουν την
εμφάνισή τους στην όχθη του Έβρου, το φυσικό σύνορο
Ελλάδας-Τουρκίας.
Περνώντας μέσα από πλημμυρισμένα χωράφια με λασπωμένα
παπούτσια και παντελόνια προσπαθούν να φθάσουν λίγο πιο ψηλά
στις γραμμές του τραίνου, για να συνεχίσουν την πορεία τους
μέχρι την πιο κοντινή πόλη.
Νεαροί γονείς που κουβαλούν μικρά παιδιά από το χέρι ή βρέφη
στην αγκαλιά, χήρες και παρέες νέων απεγνωσμένων ανθρώπων
περπατούν για ώρες μέχρι να φθάσουν στην Ορεστιάδα, το
Διδυμότειχο ή σε κάποιο άλλο κεντρικό σημείο.
Οι κάτοικοι στα χωριά, κυρίως συνταξιούχοι, είναι
συνηθισμένοι σε αυτές τις εικόνες. Παλαιότερα, αρκετά πριν την
κορύφωση της προσφυγικής κρίσης το 2015, αποτελούσε βασικό
πέρασμα για τους μετανάστες.
Οι διακινητές τους περνούν με φθηνές πλαστικές βάρκες από το
ποτάμι, πέντε ή δέκα άτομα τη φορά. Συνήθως τα μεσάνυχτα, πριν
χαράξει, για να αποφύγουν τις περιπολίες του ελληνικού στρατού
και την αστυνομική παρουσία.
"Μην μας στέλνετε πίσω, ξεφύγαμε από τον πόλεμο", λέει
παρακλητικά η 28xρονη Maya από την συριακή πόλη Aleppo όταν την
συναντά το συνεργείο του Reuters. Μαζί της είναι ο πατέρας της
και η αδελφή της με τα έξι παιδιά της, ηλικίας από περίπου 4 έως
16 ετών. Περπατούν 13 ώρες.
Δύο χρόνια μετά την συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, που είχε ως στόχο
να σφραγιστεί το πέρασμα του Αιγαίου, όλο και περισσότεροι
μετανάστες και πρόσφυγες, κυρίως από την Συρία και το Ιράκ,
ανακαλύπτουν το παλιό πέρασμα του Έβρου.
Μόνο τον Απρίλιο, πέρασαν τουλάχιστον 2.900 άτομα. Αριθμός
που αντιστοιχεί στο 50% του συνόλου του 2017.
Η ΠΑΛΙΑ-ΝΕΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Εκπρόσωποι της αστυνομίας και οι δημοτικές αρχές της
περιοχής φοβούνται ότι οι αυξημένες ροές θα συνεχιστούν αν δεν
αυξηθούν κι' άλλο. Όπως λένε, η αναζωπύρωση των εχθροπραξιών στη
Βόρεια Συρία και το Ιράκ στέλνει περισσότερο κόσμο στην Τουρκία
και από εκεί στην Ελλάδα.
Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο προσφύγων και μεταναστών
πέρασαν στα ελληνικά νησιά το 2015, πριν η διαδρομή κλείσει μετά
τη συμφωνία Τουρκίας, ΕΕ τον Μάρτιο του 2016. Αυτή προβλέπει ότι
όποιος περάσει στα ελληνικά νησιά πρέπει να λάβει άσυλο
διαφορετικά θα πρέπει να επιστρέψει στην Τουρκία.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πέντε μεγάλα ελληνικά νησιά στο
Ανατολικό Αιγαίο να δεχθούν το μεγάλο βάρος. Φιλοξενούν
περισσότερους από 15.000 πρόσφυγες οι οποίοι δεν μπορούν να
μετακινηθούν μέχρι να ολοκληρωθεί η χρονοβόρα διαδικασία παροχής
ή απόρριψης ασύλου.
Στα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα, που τα χωρίζει ο Έβρος, η
συμφωνία αυτή δεν ισχύει.
Όσοι εντοπίζονται η προσέρχονται οικειοθελώς στις
αστυνομικές αρχές καταγράφονται και τους παρέχεται η δυνατότητα
να μείνουν για 3 μήνες στη χώρα. Θεωρητικά είναι ελεύθεροι να
κινηθούν στο εσωτερικό της χώρας μέχρι να λήξει το τρίμηνο. Δεν
είναι εγκλωβισμένοι όπως συμβαίνει στα νησιά.
Όπως μας λέει ο 25χρονος ο Omar Walid πλήρωσε 300 ευρώ στον
διακινητή για να περάσει το ποτάμι. Άλλοι πληρώνουν 2.000 ευρώ
για το ταξίδι Συρία- Εβρος.
Αξιωματούχος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους
πρόσφυγες είπε στο Reuters ότι είναι αρκετά πρώιμο να ισχυριστεί
κάποιος υπάρχει αυξημένη μετακίνηση από τον Έβρο λόγω των
άσχημων συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων και μεταναστών στα
νησιά.
ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΒΡΕΦΗ
Περίπου 35 άτομα, κάποιοι από την πόλη Afrin της Συρίας,
περπατούν κοντά στο χωριό Νέα Βύσσα νωρίς το πρωί της 2ας Μαΐου.
Πρόκειται κυρίως για οικογένειες.
Ο νεότερος πρόσφυγας είναι ο Abdu, 30 ημερών. Κοιμάται
έχοντας το χέρι του στο στόμα, στην αγκαλιά του νεαρού πατέρα
του ενώ αυτός περπατά μαζί με τους άλλους πρόσφυγες στο πλάι του
επαρχιακού δρόμου.
Λίγο πιο κάτω ένας δεύτερος άνδρας με μαύρους κύκλους κάτω
από τα μάτια κουβαλά το μωρό του σε μάρσιπο, στο στήθος του. Το
μωρό κοιμάται με το κεφαλάκι του να πηγαινοέρχεται δεξιά και
αριστερά ενώ ο μπαμπάς του περπατά νευρικά.
Μαζί με τους ενήλικες, στην ίδια ομάδα, περπατούν και άλλα
παιδιά, μερικά από αυτά είναι 4 έως 6 ετών. Κάποια κρατούν
αρκουδάκια ένα ξανθό κοριτσάκι κρατά σφιχτά μία ροζ κούκλα. Οι
περισσότεροι είναι εξαντλημένοι. Τα παιδιά δεν μιλούν σχεδόν
καθόλου.
Λίγα λεπτά μετά κάθονται σε ένα ξερό χωράφι που στην
περίμετρό του έχουν ανθίσει παπαρούνες. Πρέπει να ξεκουραστούν.
Ένα παλιό στρατιωτικό φορτηγό πλησιάζει μετά από λίγο. Δύο
αστυνομικοί με πολιτικά τους κάνουν νόημα να ανεβούν και τους
βοηθούν προσεκτικά. Ιδιαίτερα τις μητέρες με τα νεογέννητα.
Η περιοχή του Έβρου είναι έντονα στρατιωτικοποιημένη, με
τζιπ να πηγαινοέρχονται συνεχώς. Αυτό δεν εμποδίζει τους
διακινητές να στέλνουν συνέχεια πρόσφυγες στα περάσματα.
Οι κάτοικοι είναι συνηθισμένοι από το παρελθόν στις
προσφυγικές ροές. Τις τελευταίες όμως δύο εβδομάδες ο αριθμός
έχει αυξηθεί. Αντί για μερικές δεκάδες, υπήρξαν ημέρες που
έφθασαν τους 400 σε ένα 24ωρο, όσοι εντοπίστηκαν από τις αρχές.
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΝΕΡΑ
Από τις αρχές του έτους έχουν σημειωθεί 12 θάνατοι στο
ποτάμι, υπερκαλύπτοντας τους 8 που είχαν χάσει τη ζωή τους κατά
τη διάρκεια του 2017.
Θα αυξηθεί κι' άλλο εκτιμά ο καθηγητής Ιατροδικαστικής
Παύλος Παυλίδης στο νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης. Υπάρχουν
αγνοούμενοι και οι ροές είναι αυξημένες στο ποτάμι.
"Είναι λασπώδες ποτάμι και ορμητικό... κρατά τους νεκρούς
στο βυθό", λέει, "Εάν πέσει η στάθμη του θα αρχίσουν να
αποκαλύπτονται και άλλα πτώματα" προσθέτει.
"Περιμένουμε χειρότερα γιατί οι ροές έχουν αυξηθεί... μακάρι
να μείνουμε σε αυτόν τον αριθμό (12)", προσθέτει.
Εκτιμά ότι από το 2000 έχουν χάσει τη ζωή τους, και στις δύο
πλευρές του ποταμού, περίπου 1300-1500 άτομα. Κάποιοι θάνατοι
λέει προέρχονται από υποθερμία.
"Είναι κατάκοποι και βρεγμένοι και μόλις περνούν το ποτάμι
κάθονται στην όχθη και τους παίρνει ο ύπνος...".
Η θερμοκρασία το χειμώνα πέφτει στους -13.
ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΙ
"Το μαγαζί μας είναι γνωστό στην Τουρκία λέει η Πόπη που
έχει ένα μικρό καφέ δίπλα στην ελληνική όχθη του ποταμού και
προσφέρει τσάι και καφέ σε όσους μετανάστες περνούν το ποτάμι.
"Μένουμε ανοιχτά μέχρι όσο πάει, μία δύο, τρεις το πρωί...
ενώ παλιά είχαμε Κούρδους μετά το πραξικόπημα το 2016 περνούν
πολλοί Τούρκοι, οικογενειάρχες, καθηγητές και επιστήμονες".
Υψηλόβαθμος αξιωματούχος της αστυνομίας λέει στο Reuters ότι
το τελευταίο διάστημα περνούν 5 τουρκικής καταγωγής άτομα την
ημέρα, κατά μέσο όρο.
(Αίθουσα Σύνταξης Αθηνών)