Καλώς ήλθατε στο Real Economy. Η Ε.Ε. έχει δεσμευθεί να στηρίξει τις γειτονικές χώρες-εταίρους, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την παράδοση εμβολίων. Προσφέρει δάνεια έκτακτης ανάγκης, ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, ως μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή σε 10 γειτονικές χώρες που έχουν πληγεί βαριά από την κρίση. Ανάμεσά ρτου Μολδαβία, όπως ο κορονοϊός έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα σε όλες τις πτυχές της ζωής.
ΜολδαβίαΗ Μολδαβία είναι μία από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης και έχει ταλαιπωρηθεί πάρα πολύ από την πανδημία. Βρισκόμαστε στην επαρχία της. Οι παραγωγοί γάλακτος υπέστησαν ένα διπλό χτύπημα, από τον κορονοϊό αλλά και την ξηρασία. Έχουν φτάσει στα όριά τους: «Δεν μπορούσαμε να φέρουμε θρεπτικά συστατικά από το εξωτερικό. Και εξαιτίας του κλεισίματος των μαγαζιών δεν μπορούσαμε να φέρουμε στη φάρμα όλα τα αναγκαία υλικά. Σε μια τέτοια κατάσταση, δεν μπορούμε να προσφέρουμε λύσεις. Αποφασίζουν οι ίδιοι οι παραγωγοί. Πρέπει να σφάξουν τις αγελάδες για να μπορέσουν να επιβιώσουν» αναφέρει η Άνα Πάνκραρ, πρόεδρος της ένωσης παραγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων της Μολδαβίας.
Δεν είναι μόνο οι αγρότες που έχουν πληγεί. Όλη η οικονομία της Μολδαβίας αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα. Αυτό σημαίνει λιγότερα έσοδα για ένα κράτος που έχει ήδη γονατίσει από τις υγειονομικές και τις κοινωνικές ανάγκες. Στα απομονωμένα χωριά η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη. Εθελοντές και οργανώσεις προσπαθούν να συνδράμουν τους πολίτες: «Ο αριθμός των ατόμων που βρίσκονται σε απόλυτη φτώχεια διαρκώς μεγαλώνει. Καθώς μεγαλώνει, είναι ακόμη πιο δύσκολο για το κράτος να τους ενισχύσει» εξηγεί η Ντανιέλα Σέβτσιουκ, εθνική συντονίστρια του Ερυθρού Σταυρού της Μολδαβίας.
Πριν ακόμη την πανδημία, η κατάσταση εδώ ήταν ήδη άσχημη. Ο μέσος μεικτός μισθός τον μήνα είναι 350 ευρώ. Το 1/4 του εργατικού δυναμικού έχει φύγει από την χώρα. Από το 2010, η Ε.Ε. έχει παράσχει δύο φορές μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή στην Μολδαβία. Παρόλα αυτά, το 2019 η χώρα είχε ανάπτυξη 3,6%, ενώ η ανεργία ήταν μόλις 5,1%. Η κυβέρνηση ετοιμαζόταν μάλιστα να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα κατασκευής δημόσιων υποδομών. Αλλά η πανδημία έφερε τα πάνω κάτω.
Πέρσι τον Απρίλιο η Ε.Ε. χορήγησε ένα δάνειο 100 εκατομμυρίων ευρώ σ’ αυτή την πρώην σοβιετική δημοκρατία. Η Μάια Σάντου, η νέα πρόεδρος της χώρας μας επισημαίνει, πώς αυτή η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή θα βοηθήσει την Μολδαβία να ανακάμψει: «Η οικονομία έχει μεγάλη ανάγκη αυτή τη βοήθεια. Οι επιχειρήσεις της Μολδαβίας δεν έλαβαν καμιά υποστήριξη πέρσι. Και δεν υπάρχουν χρήματα στον τωρινό προϋπολογισμό για την στήριξη της οικονομίας. Αυτό σημαίνει απώλεια θέσεων εργασίας, απώλεια εισοδημάτων για πολλούς ανθρώπους. Θα υπάρξει φτώχεια.»
Το δάνειο όμως παρέχεται με όρους. Τα πρώτα 50 εκατομμύρια ευρώ αποδεσμεύτηκαν τον Νοέμβριο του 2020. Τα υπόλοιπα θα μεταφερθούν στην Κεντρική Τράπεζα της Μολδαβίας, όταν η χώρα κάνει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς, την ενίσχυση του κράτους δικαίου και υπάρξει χρηστή οικονομική διακυβέρνηση: «Υποστηρίζω αυτές τις προϋποθέσεις. Υποστηρίζω τους όρους που είναι ταυτόσημοι με την απαίτηση του κόσμου για καλή διακυβέρνηση. Οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι θέλουν να γνωρίζουν ότι τα χρήματα που παρέχουν στους Μολδαβούς, φτάνουν σ’ αυτούς και τους βοηθούν. Δεν τα εκμεταλλεύονται κάποιοι διεφθαρμένοι, που μπορεί να είναι στο κοινοβούλιο ή σε κάποιους δημόσιους οργανισμούς» συμπληρώνει η πρόεδρος.
Ο Ντουμίτρου Πίντεα είναι οικονομολόγος στην Ομάδα Ειδικών, έναν οργανισμό που επιβλέπει την τήρηση των όρων. Υποστηρίζει ότι οι στόχοι δεν θα επιτευχθούν, χωρίς πολιτικές αλλαγές τις επόμενες εβδομάδες: «Η Μολδαβία δεν έχει μια κυβέρνηση αυτή την στιγμή που να μπορεί να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις. Ταυτόχρονα αυτή η κυβέρνηση δεν έχει την υποστήριξη του κοινοβουλίου. Η πλειοψηφία των βουλευτών είναι κατά των μεταρρυθμίσεων και κατά αυτών των όρων».
Πέρα από την Μολδαβία, η μακροοικονομική συνδρομή της Ε.Ε. έχει να κάνει με άλλες εννιά χώρες. Η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή είναι μια χείρα βοηθείας από την Ε.Ε., αλλά έχει και όρους. Στο εντατικό μάθημα που ακολουθεί, θα δούμε πώς λειτουργεί.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσφέρει 3 δις ευρώ, ως βοήθεια έκτακτης ανάγκης σε 10 χώρες, ώστε να αντιμετωπίσουν τις δυσάρεστες οικονομικές συνέπειες της πανδημίας. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται χώρες που είναι υποψήφιες να μπουν στην Ε.Ε., είναι πιθανές υποψήφιες ή είναι χώρες γειτονικές στην Ε.Ε.. Η μακροοικονομική συνδρομή παρέχεται υπό μορφή δανείων, με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους και χαμηλά επιτόκια. Δίνεται στην κεντρική τράπεζα της χώρας και χρησιμοποιείται από την κυβέρνηση για την κάλυψη των επειγουσών αναγκών του ισοζυγίου πληρωμών.
Για να λάβουν τα δάνεια, οι χώρες πρέπει να έχουν υπογράψει ένα οικονομικό πρόγραμμα με το ΔΝΤ, να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους δημοκρατικούς θεσμούς, να εφαρμόζουν οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και να πατάσσουν την διαφθορά.
Η στήριξη βασίζεται σε εκτίμηση των αναγκών χρηματοδότησης κάθε εταίρου και λαμβάνει υπόψη την ικανότητα αυτοχρηματοδότησής τους μέσω ιδίων πόρων, ιδίως μέσω των συναλλαγματικών αποθεμάτων που είναι διαθέσιμα για αυτούς. Τα ποσά που διατίθενται είναι τα εξής:
Αλβανία: 180 εκατομμύρια ευρώ
Βοσνία-Ερζεγοβίνη: 250 εκατομμύρια ευρώ
Γεωργία: 150 εκατομμύρια ευρώ
Ιορδανία: 200 εκατομμύρια ευρώ
Κοσσυφοπέδιο: 100 εκατομμύρια ευρώ
Μολδαβία: 100 εκατομμύρια ευρώ
Μαυροβούνιο: 60 εκατομμύρια ευρώ
Βόρεια Μακεδονία: 160 εκατομμύρια ευρώ
Τυνησία: 600 εκατομμύρια ευρώ
Ουκρανία: 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ.
Συνέντευξη με τον Επίτροπο Γειτονίας και Διεύρυνσης της Ε.Ε, Όλιβερ ΒάρχεϊΝαόμι Λόιντ, Euronews:
Ο Επίτροπος Όλιβερ Βάρχεϊ είναι υπεύθυνος για θέματα Γειτονίας και Διεύρυνσης της Ε.Ε. Θα τον ρωτήσουμε γιατί η χρηματοδοτική συνδρομή είναι τόσο σημαντική αυτή την στιγμή.
Όλιβερ Βάρχεϊ, Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης της Ε.Ε:
Η Ευρώπη δεν θα είναι ποτέ ένας ασφαλής τόπος με ευημερία, μέχρι τη στιγμή που τα γειτονικά μας κράτη είναι επίσης ασφαλή και ευημερούν. Όταν λέω ασφαλή εννοώ να ανακάμψουν από τον κορονοϊό και όταν λέω με ευημερία, να ανακάμψουν από τις οικονομικές επιπτώσεις που δημιούργησε η πανδημία.
Ναόμι Λόιντ, Euronews:
Τι έχετε να πείτε στους Ευρωπαίους τηλεθεατές που αναρωτιούνται γιατί ξοδεύονται χρήματα εκτός Ευρώπης;
Όλιβερ Βάρχεϊ, Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης της Ε.Ε:
Πρέπει να βρισκόμαστε εκεί για να διασφαλίσουμε τα συμφέροντά μας. Το να είμαστε εκεί σημαίνει επίσης ότι βοηθάμε στις ανάγκες, στις βασικές προτεραιότητες που έχουν αυτές οι χώρες. Δημιουργούμε έναν κόσμο που μοιάζει με αυτόν της Ευρώπης, αλλά είναι εκτός Ευρώπης. Αυτό σημαίνει ότι δημιουργούμε επενδυτικές και επιχειρηματικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις μας, ότι έχουμε περισσότερες συναλλαγές με αυτές τις χώρες, είτε είναι εμπόριο, είτε επισκέψεις. Και βέβαια δημιουργούμε σταθερότητα και ασφάλεια γύρω μας.
Ναόμι Λόιντ, Euronews:
Είδαμε στο ρεπορτάζ του Γκιγιόμ, ότι φαίνεται απίθανο η Μολδαβία να μπορέσει, ή να είναι πρόθυμη να εφαρμόσει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις για να πάρει τη δεύτερη δόση της στήριξης για τον κορονοϊό. Ανησυχείτε γι’ αυτό;
Όλιβερ Βάρχεϊ, Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης της Ε.Ε:
Δεν ανησυχώ. Συνάντησα την πρόεδρο και η δέσμευσή της είναι για μένα πολύ σταθερή. Ελπίζω ότι θα ικανοποιήσουν τους όρους, γιατί είναι προς το συμφέρον τους. Δεν είναι προς το συμφέρον της Ε.Ε. να επιδιώξει αυτούς τους στόχους. Αυτοί έχουν τεθεί από κοινού με την Μολδαβία. Είναι προς το συμφέρον των Μολδαβών να επιτύχουν αυτές τις μεταρρυθμίσεις, γιατί θα κάνουν το δικαστικό και το οικονομικό τους σύστημα πολύ πιο ανθεκτικό και πολύ πιο ικανό να ανακάμψει από την κρίση της πανδημίας.