Δύο εβδομάδες πριν από τις ευρωεκλογές, οι υποψήφιοι για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διαφώνησαν σχετικά με το ύψος των δαπανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ευρωπαϊκή αεράμυνα και το αν θα επιβληθούν τιμωρητικοί δασμοί αμερικανικού τύπου στο Πεκίνο.
Στο debate που διοργανώθηκε το βράδυ της Τρίτης οι διεκδικητές της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διασταύρωσαν τα «ξίφη» τους για το μέγεθος του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής, ύψους τρισεκατομμυρίων ευρώ.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που διεκδικεί μια δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της Κομισιόν, άφησε υπονοούμενα για ένα νέο, κεντρικά χρηματοδοτούμενο ευρωπαϊκό σύστημα αεράμυνας και δασμούς στα κινεζικά προϊόντα.
Όμως η ίδια και οι αντίπαλοί της -μεταξύ των οποίων ο Sandro Gozi, Γάλλος ευρωβουλευτής του κόμματος "Renew Europe" του Εμανουέλ Μακρόν, και ο Δανός υποψήφιος της δεξιάς Anders Vistisen- δεν συμφωνούν ως προς τον τρόπο ρύθμισης των οικονομικών της ΕΕ.
"Δεν κόβεις τον προϋπολογισμό, τον αυξάνεις", δήλωσε ο Gozi, λέγοντας ότι νέες πηγές εσόδων της ΕΕ, όπως ένας φόρος στα απορρίμματα τροφίμων, θα μπορούσαν να βοηθήσουν για τη χρηματοδότηση νέων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή και η ασφάλεια, προσθέτοντας: "Δεν μπορείς να οδηγείς προς το μέλλον κοιτάζοντας τον καθρέφτη".
Οι δαπάνες των Βρυξελλών ανήλθαν σε σχεδόν 250 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022 και -με τα μέλη να θέτουν το καθένα τις δικές του προτεραιότητες και τα χρέη της εποχής της πανδημίας που πρέπει ακόμη να αποπληρωθούν- ο καθορισμός ενός νέου επταετούς πλαισίου για τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα είναι από τα πιο δύσκολα πολιτικά καθήκοντα για την επόμενη Επιτροπή.
Η προσέγγιση του Gozi υποστηρίχθηκε ευρέως από τον υποψήφιο των Σοσιαλιστών Νικολά Σμιτ, επί του παρόντος Επίτροπο της ΕΕ, ο οποίος υποστήριξε ότι ο τρέχων προϋπολογισμός δεν είναι "τεράστιος" και ότι η οικοδόμηση της άμυνας της Ευρώπης στον απόηχο της ρωσικής επιθετικότητας "δεν θα είναι δυνατή χωρίς κάποια ευρωπαϊκή υπερχρέωση".
Η Φον ντερ Λάιεν ήταν λιγότερο ακριβής σχετικά με τις προθέσεις της, υπονοώντας ότι θα μπορούσε να είναι διατεθειμένη να μειώσει τις ακριβές γεωργικές επιδοτήσεις και τις ενισχύσεις προς τις φτωχότερες περιφέρειες, ώστε να δώσει προτεραιότητα σε νέους τομείς δαπανών.
"Η γεωργία και η συνοχή θα διαδραματίσουν ρόλο χωρίς καμία αμφιβολία, αλλά πρέπει να επικεντρωθούμε σε αυτό που είναι πιο σημαντικό αυτή τη στιγμή", δήλωσε χαρακτηριστικά, προωθώντας ένα δυνητικά αμφιλεγόμενο νέο σχέδιο.
"Θα υποστήριζα, για παράδειγμα, μια ασπίδα αεράμυνας ως κοινό ευρωπαϊκό σχέδιο", είπε η Φον ντερ Λάιεν, η οποία ήταν προηγουμένως υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, μια πρωτοβουλία που, αν επιδιωχθεί, θα μπορούσε να απαιτήσει σημαντική κεντρική χρηματοδότηση.
Εν τω μεταξύ, ο Βίστις υποσχέθηκε να μειώσει το προσωπικό της ΕΕ κατά 10.000 άτομα και να καταργήσει τους μισούς οργανισμούς του μπλοκ - αν και δεν αναφέρθηκε στην ακριβή εξοικονόμηση κόστους που αναμένει από τις αλλαγές αυτές.
Εμπορικός πόλεμος;
Οι υποψήφιοι συγκρούστηκαν επίσης σχετικά με το πώς θα αντιμετωπίσουν τις επιθετικές εμπορικές πρακτικές του Πεκίνου - με την Φον ντερ Λάιεν να προτείνει ότι θα διαφοροποιηθεί από τις ΗΠΑ, οι οποίες την περασμένη εβδομάδα επέβαλαν απότομες αυξήσεις δασμών σε κινεζικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των τσιπ, των ηλιακών συλλεκτών και των ηλεκτρικών οχημάτων."Μοιραζόμαστε ορισμένες από τις ανησυχίες των ομολόγων μας [των ΗΠΑ], αλλά έχουμε μια διαφορετική προσέγγιση, μια πολύ πιο προσαρμοσμένη προσέγγιση" είπε η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, υπογραμμίζοντας την πολύμηνη έρευνα που έχει αναλάβει η ΕΕ για το κατά πόσον οι εμπορικές πρακτικές της Κίνας συμμορφώνονται με τους παγκόσμιους κανόνες.
"Εάν [επιβεβαιωθεί] αυτό που υποψιάζομαι, ότι δηλαδή υπάρχουν τέτοιες [κινεζικές] επιδοτήσεις, τότε μπορώ να εγγυηθώ ότι το επίπεδο των δασμών που θα επιβάλουμε θα είναι αντίστοιχο με το επίπεδο της ζημίας", δήλωσε η ίδια.
Συνολικά, το debate ήταν λιγότερο ζωηρό σε σχέση με εκείνο που έγινε στις 29 Απριλίου, στο Μάαστριχτ, στο οποίο η Φον ντερ Λάιεν ήρθε επίσης αντιμέτωπη με τους αντιπάλους της για θέματα όπως η Ουκρανία και η Γάζα.
Το Renew Europe φαίνεται να έχει αφήσει στον πάγκο την προηγούμενη εκπρόσωπό του, Marie-Agnes Strack-Zimmerman μετά την άκομψη, όπως χαρακτηρίστηκε, εμφάνιση του Απριλίου επέλεξε τώρα τον πολύ πιο μαχητικό Gozi.
Ενώ ο Σμιτ επικαλέστηκε επανειλημμένα τον Ζακ Ντελόρ, τον Γάλλο σοσιαλιστή που ηγήθηκε της Επιτροπής τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, ο Gozi έβαλε με σφοδρότητα στο στόχαστρο το ιστορικό των αντιπάλων του.
Η έλλειψη προόδου όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της κεφαλαιαγοράς της ΕΕ είναι "η μεγαλύτερη αποτυχία του ΕΛΚ", δήλωσε ο Gozi, αναφερόμενος στην κεντροδεξιά πολιτική ομάδα στην οποία ανήκει η Φον ντερ Λάιεν, λέγοντας ότι οι υποσχέσεις για περαιτέρω μεταρρυθμίσεις ήταν "πολύ λίγες και πολύ αργά".
Ενώ ο Vistisen δήλωσε ότι ήθελε να αναγκάσει την κινεζικής ιδιοκτησίας εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης TikTok να πωληθεί ή να απαγορευτεί, ο Gozi τον κατηγόρησε ότι αντιτίθεται στη νομοθεσία της ΕΕ, γνωστή ως Digital Services Act, που αποσκοπεί στον περιορισμό των μεγάλων διαδικτυακών πλατφορμών.
Οι Ευρωπαίοι προσέρχονται στις κάλπες από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου, για να εκλέξουν τους 720 νομοθέτες που θα συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για πέντε χρόνια - και το αποτέλεσμα θα μπορούσε επίσης να καθορίσει ποιος θα αναλάβει το εκτελεστικό σκέλος της ΕΕ.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα της φον ντερ Λάιεν θα είναι το μεγαλύτερο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, γεγονός που τη φέρνει σε πλεονεκτική θέση για να εξασφαλίσει μια δεύτερη θητεία.
Ωστόσο, το ΕΛΚ θα πρέπει πιθανότατα να βρει έναν συνασπισμό άλλων ευρωβουλευτών για να εξασφαλίσει την πλειοψηφία - και πρώτα θα πρέπει να προταθεί ως υποψήφια από τους εθνικούς ηγέτες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Οι υποψήφιοι, στους οποίους θα προστεθούν επιπλέον εκπρόσωποι της άκρας αριστεράς και των πράσινων ομάδων, θα αναμετρηθούν την Πέμπτη σε ένα τηλεοπτικό "ντιμπέιτ της Eurovision" - αν και η εκδήλωση αυτή έχει προκαλέσει αντιδράσεις επειδή προφανώς απέκλεισε τη Βίστις.