Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) παρουσίασε την Τρίτη τις πρώτες έγχρωμες εικόνες από το τηλεσκόπιο «Ευκλείδης» στο μακρινό διάστημα.
Οι φωτογραφίες προσφέρουν την πιο ξεκάθαρη ματιά στο σύμπαν, καθώς το τηλεσκόπιο συνεχίζει την αποστολή του να ξεκλειδώσει τα μυστήρια των πιο απομακρυσμένων περιοχών του διαστήματος που είναι γνωστές ως "σκοτεινό σύμπαν".
Το τηλεσκόπιο «Ευκλείδης» εκτοξεύθηκε τον Ιούλιο με πύραυλο της SpaceX από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ των ΗΠΑ σε μια αποστολή 6 ετών για να εξερευνήσει μια περιοχή του διαστήματος σε απόσταση 1,5 εκατομμυρίου χιλιομέτρων.
Χρειάστηκε ένα μήνα για να φτάσει στον προορισμό του και τώρα έχει αρχίσει να στέλνει τις ανακαλύψεις του πίσω στη Γη, καθώς συνεχίζει να ερευνά πώς η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια επηρέασαν τον τρόπο με τον οποίο το σύμπαν μας φαίνεται σήμερα.
«Η σκοτεινή ύλη έλκει τους γαλαξίες μεταξύ τους και τους κάνει να περιστρέφονται ταχύτερα από ό,τι μπορεί να εξηγήσει μόνο η ορατή ύλη- η σκοτεινή ενέργεια οδηγεί την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος. Ο 'Ευκλείδης' θα επιτρέψει για πρώτη φορά στους κοσμολόγους να μελετήσουν μαζί αυτά τα ανταγωνιστικά σκοτεινά μυστήρια», δήλωσε η Διευθύντρια Επιστημών της ESA, καθηγήτρια Carole Mundell.
«Ο 'Ευκλείδης' θα κάνει ένα άλμα στην κατανόηση του σύμπαντος στο σύνολό του και αυτές οι εξαιρετικές εικόνες του δείχνουν ότι η αποστολή είναι έτοιμη να βοηθήσει να απαντηθεί ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης φυσικής».
More than 100,000 distant galaxies in the Perseus Cluster were picked up by Euclid's infrared imaging. ESA
Ποια είναι η αποστολή του Ευκλείδη;
Παρατηρώντας τα σχήματα, τις αποστάσεις και τις κινήσεις δισεκατομμυρίων γαλαξιών σε απόσταση 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτός χρησιμοποιώντας αισθητήρες υπερύθρων, η ομάδα πίσω από τον «Ευκλείδη» ελπίζει να δημιουργήσει τον μεγαλύτερο κοσμικό τρισδιάστατο χάρτη που έχει γίνει ποτέ.
Το τηλεσκόπιο, που πήρε το όνομά του από τον Ευκλείδη, τον αρχαίο Έλληνα μαθηματικό, θα σαρώσει δισεκατομμύρια γαλαξίες που καλύπτουν περισσότερο από το ένα τρίτο του ουρανού.
Οι υπέρυθροι ανιχνευτές του «Ευκλείδη» - που συνεισφέρει η αμερικανική διαστημική υπηρεσία NASA (η οποία θα εκτοξεύσει επίσης το δικό της τηλεσκόπιο με την ονομασία Roman το 2027) - του επιτρέπουν να δημιουργήσει μια εξαιρετικά καθαρή εικόνα σε ένα τεράστιο τμήμα του ουρανού.
Οι εικόνες που μόλις κυκλοφόρησαν επέτρεψαν στην ομάδα να μεγεθύνει τους προηγουμένως αθέατους μακρινούς γαλαξίες σε ευκρινή εστίαση.
«Δεν έχουμε ξαναδεί τέτοιες αστρονομικές εικόνες, που να περιέχουν τόσες λεπτομέρειες. Είναι ακόμη πιο όμορφες και ευκρινείς από ό,τι θα μπορούσαμε να ελπίζουμε, δείχνοντάς μας πολλά προηγουμένως αθέατα χαρακτηριστικά σε γνωστές περιοχές του κοντινού σύμπαντος. Τώρα είμαστε έτοιμοι να παρατηρήσουμε δισεκατομμύρια γαλαξίες και να μελετήσουμε την εξέλιξή τους κατά τη διάρκεια του κοσμικού χρόνου», δήλωσε ο Rene Laureijs, επικεφαλής επιστήμονας της αποστολής.
«Τα υψηλά μας πρότυπα για αυτό το τηλεσκόπιο απέδωσαν καρπούς: το ότι υπάρχει τόση λεπτομέρεια σε αυτές τις εικόνες, οφείλεται σε έναν ειδικό οπτικό σχεδιασμό, στην τέλεια κατασκευή και συναρμολόγηση του τηλεσκοπίου και των οργάνων, καθώς και στον εξαιρετικά ακριβή έλεγχο της σκόπευσης και της θερμοκρασίας», πρόσθεσε ο διευθυντής του προγράμματος Euclid, Giuseppe Racca.
Light from distant galaxies that were previously unseen took over 10 billion years to reach Earth. ESA
Τι μπορεί να δει κανείς στις εικόνες;
Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες μπόρεσαν να διακρίνουν πολλούς αμυδρούς γαλαξίες που προηγουμένως δεν είχαν γίνει αντιληπτοί.
Μία από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες είναι αυτή των 1.000 γαλαξιών που ανήκουν στο σμήνος του Περσέα και των περισσότερων από 100.000 επιπλέον γαλαξιών που βρίσκονται πιο μακριά στο βάθος.
Ορισμένοι από τους γαλαξίες που είναι πλέον ορατοί με λεπτομέρεια χάρη στις εικόνες του Ευκλείδη είναι τόσο μακρινοί που το φως τους χρειάστηκε 10 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει σε εμάς.
Euclid's view of the spiral galaxy IC 342, known as the "Hidden Galaxy," which is similar to the Milky Way. ESA
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σμήνη γαλαξιών όπως ο Περσέας μπορούν να έχουν σχηματιστεί μόνο αν υπάρχει σκοτεινή ύλη στο σύμπαν.
Ο «Ευκλείδης» θα συνεχίσει να παρατηρεί πολυάριθμα σμήνη γαλαξιών όπως ο Περσέας, αποκαλύπτοντας το «σκοτεινό» στοιχείο που τα κρατάει ενωμένα.
Ένας από τους πρώτους γαλαξίες που παρατήρησε ο «Ευκλείδης» είναι ο εύστοχα αποκαλούμενος «Κρυμμένος Γαλαξίας», γνωστός και ως IC 342 ή Caldwell 5.
Καθώς παρουσιάζει ομοιότητες με τον δικό μας Γαλαξία, ο «Ευκλείδης» κατάφερε να ξεκλειδώσει ζωτικές πληροφορίες για τα αστέρια αυτού του γαλαξία χρησιμοποιώντας τους υπέρυθρους ανιχνευτές του.