Εκατομμύρια άνθρωποι επισκέπτονται το Πόρτο κάθε χρόνο. Είναι εύκολο να καταλάβουμε τον λόγο. Οι επισκέπτες αποτελούν σημαντικό μέρος της τοπικής οικονομίας. Υπάρχει όμως μια λεπτή γραμμή μεταξύ του βιώσιμου τουρισμού και του υπερτουρισμού, όπου οι ντόπιοι αποκλείονται λόγω τιμών.
Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν στην Πορτογαλία τον Απρίλιο, εξαγριωμένοι για την στεγαστική κρίση, που προκλήθηκε από ξένες επενδύσεις σε ακίνητα, τους χαμηλούς μισθούς, την έλλειψη οικονομικά προσιτών νέων κατοικιών. Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, που μειώνουν τα διαθέσιμα ακίνητα. Η οργάνωση προστασίας του δικαιώματος στη στέγαση Habitação Hoje! γνωρίζει πολλές ιστορίες τρόμου στο Πόρτο. Η Ελένα Σούτο εξηγεί:
_«Καθημερινά ακούμε για περιπτώσεις ανθρώπων που ζουν στοιβαγμένοι, όπως 12 άτομα σε ένα μικρό διαμέρισμα, ή ακόμη και 15 άτομα. Υπάρχει τεράστιο πρόβλημα κρύου, υγρασίας και μυκητών._Βλέπεις τους κατοίκους να ζουν σε όχι και τόσο καλά σπίτια και ταυτόχρονα βλέπεις τον τουρισμό να ενισχύεται διαρκώς__».
Η ίδια θεωρεί ότι τα άδεια δημόσια ακίνητα είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, όπως και ο εξευγενισμός των γειτονιών, καθώς οι βραχυχρόνιες μισθώσεις αρχίζουν να ξεπερνούν τις κατοικίες.
«Η πόλη προορίζεται για άτομα που μπορούν να πληρώσουν υψηλότερες τιμές. Μπορεί να είναι τουρίστες, ψηφιακοί νομάδες ή άνθρωποι που έρχονται για επιχειρηματικούς λόγους».
Η Πορτογαλία καταγράφει άνοδο στους ψηφιακούς νομάδες, στους οποίους προσφέρει ειδική βίζα. Οι ακτιβιστές για τη στέγαση λένε ότι θα επιδεινώσουν την κατάσταση. Οι εταιρείες που νοικιάζουν καταλύματα για βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις, για μεγαλύτερες διαμονές, και παρέχουν χώρους στέγασης διαφορετικών εταιριών διαφωνούν με αυτό. Ο Ρούι Σάντος είναι επικεφαλής επικοινωνίας της FeelPorto:
«Οι ψηφιακοί νομάδες γίνονται μέρος της τοπικής κοινωνίας. Πηγαίνουν στα ίδια μαγαζιά, σε εστιατόρια, σούπερ μάρκετ. Έτσι συμβάλλουν στην τοπική οικονομία».
Δεν μειώνουν όμως τον αριθμό κατοικιών στην περιοχή; _«Το αντίθετο συμβαίνει, λόγω αυτού του μοντέλου που έχουμε. Είναι ένα μοντέλο που επιτρέπει σε αυτούς τους ψηφιακούς νομάδες να μην ασκούν πίεση στα καταλύματα._Είναι πολύ άδικο να λέμε ότι όλα τα προβλήματα στο θέμα της στέγασης συνδέονται με τα Airbnb, με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις__».
Το Πόρτο επέβαλε πρόσφατα ένα κανονιστικό πλαίσιο που επιτρέπει το πάγωμα των αδειών βραχυχρόνιας μίσθωσης. Αυτό γίνεται μια πρώτη φορά στην Πορτογαλία. Ο Ρικάρντο Βαλέντε είναι δημοτικός σύμβουλος στο Πόρτο και ασχολείται με θέματα οικονομίας και απασχόλησης:
«Έχουμε δύο ζώνες στην πόλη: τις βιώσιμες περιοχές όπου μπορούν να υπάρξουν νέες άδειες βραχυχρόνιας μίσθωσης και αυτό που ονομάζουμε περιορισμένες περιοχές, περιοχές δηλαδή με μεγάλη πίεση, όπου δεν δικαιούστε να πάρετε νέα άδεια».
Το πώς θα διασφαλίσουμε ότι ο τουρισμός θα είναι βιώσιμος στο μέλλον δεν είναι μόνο πορτογαλικό πρόβλημα. Είναι κάτι που ανησυχεί όλους τους Ευρωπαίους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει νέους κανόνες για τη συλλογή και την κοινή χρήση δεδομένων βραχυχρόνιας μίσθωσης για να γνωρίζουμε περισσότερα σχετικά με το ποιος μένει πού και για πόσο καιρό, στην ενιαία αγορά.
Όλοι οι ιδιοκτήτες και τα ακίνητα θα ακολουθούν τις ίδιες διαδικασίες ηλεκτρονικής εγγραφής και θα έχουν έναν μοναδικό αριθμό αναγνώρισης. Αυτό θα οδηγήσει σε εναρμόνιση των στοιχείων και θα βοηθήσει στην καταπολέμηση των παράνομων βραχυχρόνιων μισθώσεων.
«Αυτός ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός για εμάς είναι πολύ σημαντικός, γιατί μας παρέχει ένα από τα πιο κρίσιμα πράγματα: πληροφορίες. Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στη διαχείριση βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι ο τρόπος με τον οποίο αυτές οι πλατφόρμες κρύβουν πληροφορίες. Και έτσι για εμάς είναι πολύ σημαντικό να έχουμε αυτό τον τρόπο λειτουργίας, λέγοντας ότι ό,τι είναι νόμιμο εκτός διαδικτύου, θα είναι νόμιμο και στο διαδίκτυο και ότι είναι παράνομο εκτός διαδικτύου θα είναι παράνομο και στο διαδίκτυο» εξηγεί ο Ρικάρντο Βαλέντε.
Όμως ο τουρισμός παίζει μεγάλο ρόλο στην οικονομία του Πόρτο. Δεν είναι μόνο τα χρήματα που δαπανώνται για διαμονή, αλλά και χρήματα σε τοπικές επιχειρήσεις όπως αυτό το εργαστήριο, όπου οι τουρίστες μαθαίνουν να μαγειρεύουν ένα παραδοσιακό πορτογαλικό φαγητό. Ο Νούνο Πεντρόσα είναι ιδιοκτήτης και υπεύθυνος αυτών των Pop-Up εργαστηρίων:
_«Το μαγείρεμα και το φαγητό είναι πολύ σημαντικό μέρος του πολιτισμού μας στην Πορτογαλία.__Επιχειρήσεις σαν κι αυτή ξεκίνησαν γιατί υπάρχει πολύς κόσμος που έρχεται εδώ._Ξεκινήσαμε την επιχείρησή μας προσπαθώντας να προωθήσουμε μέρη εδώ στο κέντρο της πόλης γιατί αυτή η περιοχή ήταν κάπως εγκαταλελειμμένη. Τα τελευταία 10-15 χρόνια πολλά πράγματα άρχισαν να κινούνται και αυτό έχει δώσει πολλή ζωή στο κέντρο του Πόρτο».