Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι τα blue checks που υπάρχουν στους λογαριασμούς χρηστών στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης X του Ίλον Μασκ είναι παραπλανητικά και ότι η διαδικτυακή πλατφόρμα υπολείπεται των απαιτήσεων διαφάνειας και λογοδοσίας.
Πρόκειται για τις πρώτες κατηγορίες εναντίον μιας εταιρείας τεχνολογίας από τότε που τέθηκαν σε ισχύ οι νέοι κανονισμοί κοινωνικής δικτύωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιέγραψε τα προκαταρκτικά ευρήματα από την έρευνά της για το X, παλαιότερα γνωστό ως Twitter, βάσει του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες του μπλοκ των 27 εθνών
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η Χ δε συμμορφώνεται με το νέο Ευρωπαϊκό νόμο για την Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act, DSA).
Τα ευρήματα αφορούν παραβιάσεις του DSA σε τρεις τομείς:
- την ύπαρξη «σκοτεινών μοτίβων» (dark patterns) που παραπλανούν τους χρήστες και τα οποία σε αυτή την περίπτωση αφορούν τον τρόπο χρήσης των «blue checks»,
- την έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά τη διαφήμιση και τα ρίσκα που προκαλεί,
- και τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν οι ερευνητές στην πρόσβασή τους σε δεδομένα τα οποία βάσει της νομοθεσίας πρέπει να είναι δημόσια διαθέσιμα.
Τι είναι το blue check
Το «blue check» ήταν ένα από τα κύρια γνωρίσματα του Twitter ως η σήμανση ενός λογαριασμού χρήστη του οποίου η ταυτότητα ήταν επιβεβαιωμένη ως δημόσιο πρόσωπο, επιβεβαιώνοντας πως δεν πρόκειται για παρωδία ή προσπάθεια παραπλάνησης.Μετά την εξαγορά του Twitter από τον Ίλον Μασκ και την μετονομασία του σε X, το «blue check» δίνεται στους χρήστες κατόπιν πληρωμής στο πλαίσιο της αγοράς συνδρομής.
«Κάποτε τα blue checks ήταν ένδειξη μιας αξιόπιστης πηγής πληροφόρησης» επεσήμανε ο Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά, Τιερί Μπρετόν, προσθέτοντας ότι σήμερα όπως χρησιμοποιούνται στο Χ «εξαπατούν τους χρήστες και παραβιάζουν την DSA».
«Η Χ έχει τώρα το δικαίωμα της υπεράσπισης της θέσης της - αλλά αν επιβεβαιωθεί η άποψή μας, θα επιβάλουμε πρόστιμα και θα απαιτήσουμε σημαντικές αλλαγές» υπογράμμισε.
Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η έρευνα της Επιτροπής πραγματοποιήθηκε με ανάλυση εσωτερικών εγγραφών της εταιρίας, συνεντεύξεις με εμπειρογνώμονες, και συντονισμό με τις εθνικές αρχές συντονισμού των ψηφιακών υπηρεσιών.«Στον πυρήνα της DSA βρίσκεται η διαφάνεια, και είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι όλες οι πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένης της X, συμμορφώνονται με τη νομοθεσία της ΕΕ» ανέφερε η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος της Κομισιόν αρμόδια για θέματα ψηφιακής πολιτικής Μαργκρέτε Βέσταγκερ.
Η αποστολή των προκαταρκτικών πορισμάτων δεν προδικάζει την έκβαση της έρευνας, καθώς η Χ μπορεί να ασκήσει τα δικαιώματα υπεράσπισής της εξετάζοντας τα έγγραφα του φακέλου έρευνας της Επιτροπής και απαντώντας γραπτώς.
Παράλληλα, θα ζητηθεί η γνώμη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ψηφιακών Υπηρεσιών.
Εάν οι προκαταρκτικές απόψεις της Επιτροπής επιβεβαιωθούν, η Επιτροπή θα εκδώσει απόφαση μη συμμόρφωσης η οποία θα μπορούσε να επιφέρει πρόστιμα ύψους έως και 6% του συνολικού παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών της εταιρίας και να τη διατάξει να λάβει διορθωτικά μέτρα.
Σε τι συνίσταται η παραβίαση
Όπως αναφέρεται στην σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν, η παραβίαση που διαπιστώνεται σε σχέση με το «blue check» έχει να κάνει με το πώς η Χ έχει σχεδιάσει και εφαρμόζει στην πράξη τις πολιτικές της για τους επαληθευμένους λογαριασμούς, κατά τρόπο που δεν ανταποκρίνεται στην συνηθισμένη πρακτική και εξαπατά τους χρήστες.Δεδομένου, σημειώνεται, ότι ο καθένας μπορεί να εγγραφεί για να «επαληθεύσει» τον λογαριασμό έναντι συνδρομής, η πρακτική που ακολουθείται επηρεάζει αρνητικά την ικανότητα των χρηστών να αξιολογήσουν τη γνησιότητα των λογαριασμών με τους οποίους αλληλεπιδρούν και του περιεχομένου που μοιράζονται.
Όπως προστίθεται, υπάρχουν ενδείξεις ότι κακόβουλοι χρήστες κάνουν κατάχρηση του καθεστώτος «επαληθευμένου λογαριασμού» για να εξαπατήσουν άλλους χρήστες.
Όσον αφορά την ανάγκη διαφάνειας σε σχέση με τη διαφήμιση, η Κομισιόν διαπιστώνει πως η Χ δεν παρέχει πρόσβαση σε ένα αξιόπιστο αρχείο διαφημίσεων με δυνατότητα αναζήτησης, αλλά αντιθέτως έχει εισάγει εμπόδια στην πρόσβαση.
Ειδικότερα, ο σχεδιασμός της πλατφόρμας δεν επιτρέπει να υπάρχει η εποπτεία που απαιτεί η DSA, ούτε καθιστά δυνατή την έρευνα για πιθανούς κινδύνους από διαφημίσεις.
Ένα παράδειγμα τέτοιων κινδύνων, σύμφωνα με κοινοτικό αξιωματούχο που ενημέρωσε τον Τύπο στις Βρυξέλλες, είναι οι παραπλανητικές διαφημίσεις που παραπέμπουν σε απάτες με κρυπτονομίσματα.
Όσον αφορά την πρόσβαση σε δημόσια δεδομένα για σκοπούς ακαδημαϊκής και δημοσιογραφικής έρευνας, η Κομισιόν σημειώνει στην ανακοίνωσή της πως η Χ απαγορεύει στους ερευνητές να έχουν ανεξάρτητη πρόσβαση στα δημόσια δεδομένα της και να αντλούν δεδομένα απευθείας από την πλατφόρμα.
Επιπλέον, η διαδικασία για χορήγηση πρόσβασης σε ερευνητές στις διεπαφές προγραμματισμού εφαρμογών (application programming interfaces - APIs) του Χ, φαίνεται να αποτρέπει τους ερευνητές ή να τους αναγκάζει να καταβάλλουν δυσανάλογα υψηλά τέλη, ενώ είναι αδιαφανής και παίρνει υπερβολικά πολύ χρόνο.