Καθυστέρηση στην καταβολή της επόμενης δόσης θα έχει αρνητική επίδραση τόσο στην ήδη επιβαρημένη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας όσο και στις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της, υπογραμμίζουν οι αναλυτές της Eurobank στο εβδομαδιαίο δελτίο τους «7 ημέρες οικονομία».
Η ελληνική οικονομία διανύει φέτος την πέμπτη συνεχόμενη χρονιά ύφεσης με το ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους να έχει μειωθεί κατά 19.4 ποσοστιαίες μονάδες την περίοδο 2010-2012. Οι προοπτικές δεν είναι ευοίωνες για το 2013 και 2014.
Οποιαδήποτε καθυστέρηση στην καταβολή της επόμενης δόσης του δανειακού προγράμματος αναμένεται να έχει αρνητική επίδραση τόσο στην ήδη επιβαρημένη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας όσο και στις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της, λένε.
Πολλοί αναλυτές συγκρίνουν ευθέως την κρίση της ελληνικής οικονομίας με την αντίστοιχη κρίση των ΗΠΑ στις αρχές της
δεκαετίας του 1930. Σημειώνουμε εδώ ότι σύμφωνα με τους Reinhart & Rogoff (2009) το ΑΕΠ των ΗΠΑ σε πραγματικούς όρους μειώθηκε κατά 27.4% την περίοδο 1930-1933 ως αποτέλεσμα της κρίσης του 1929. Η εκτενής παρουσίαση των ομοιοτήτων και των διαρροών των δύο κρίσεων δεν είναι μέσα στους σκοπούς και στις δυνατότητες της παρούσας ανάλυσης.
Υπάρχει όμως μια ουσιαστική διαφορά μεταξύ των δύο κρίσεων. Πλέον υπάρχουν εκείνοι οι μηχανισμοί που θα επιτρέψουν τον περιορισμό της κρίσης και την αντιμετώπιση των αιτίων της. Παραδείγματα τέτοιων μηχανισμών αντιμετώπισης της κρίσης στο επίπεδο της Ευρωζώνης αποτελούν: • το πρόγραμμα ΟΜΤ της ΕΚΤ,
• ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθεροποίησης (ESM),
• το 1ο και το 2ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας και τα αντίστοιχα προγράμματα για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία καθώς και μια διαφαινόμενη συνολική λύση του ευρωπαϊκού δημοσιονομικού προβλήματος όταν (και αν) η Ισπανία υποβάλλει αίτημα ένταξης στον ESM.
Η ύπαρξη των μηχανισμών αποτελεί μόνο το ένα μέρος της λύσης. Το υπόλοιπο έγκειται στις αποφάσεις των πολιτικών και
οικονομικών ηγεσιών σχετικά με τη χρήση αυτών των μηχανισμών.
Σε αυτό το πλαίσιο και όπως έχουμε ήδη επισημάνει η μη ολοκλήρωση της συμφωνίας είναι αρνητική αφού στερεί από την
χώρα την πρόσβαση στον απαραίτητο μηχανισμό χρηματοδότησης.
Η κυβέρνηση απώλεσε την ευκαιρία ολοκλήρωσης της συμφωνίας (για τα δημοσιονομικά μέτρα ύψους €13,5 δισ. και της προαπαιτούμενης δέσμης διαρθρωτικών αλλαγών) πριν από την Συνάντηση Κορυφής της 18ης Οκτωβρίου
Η αναγνώριση των προσπαθειών της ελληνικής κυβέρνησης όσον αφορά τη δημοσιονομική προσαρμογή και την εφαρμογή
διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων είχε μόνο συμβολικό χαρακτήρα και δεν προσέθεσε κάτι καινούργιο στο πλαίσιο της συζήτησης για την ελληνική οικονομία. Η πρόσφατη επίσκεψη της Γερμανίδας Καγκελαρίου A. Merkel είχε ήδη σηματοδοτήσει την θετική έκβαση της Συνόδου Κορυφής.
Στην κοινή δήλωση των 17 ηγετών της ευρωζώνης αλλά και στις επιμέρους δηλώσεις του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου H. V. Rompuy και του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής J.M. Barroso αναγνωρίστηκε η σημαντική πρόοδος της Ελλάδας από το 2010 μέχρι σήμερα όσον αφορά τη δημοσιονομική προσαρμογή και την εφαρμογή του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Παράλληλα, έγινε ξεκάθαρο από όλους τους παραπάνω ότι αναμένουν από την ελληνική κυβέρνηση να ολοκληρώσει άμεσα την συμφωνία για τη δέσμη μέτρων €13,5 δισ. και τις προαπαιτούμενες διαρθρωτικές αλλαγές πριν από την
αξιολόγηση του 2ου Προγράμματος και πριν από την απόφαση του Eurogroup για την εκταμίευση της δόσης των €31,3 δισ.. Η σταθεροποίηση των περιθωρίων των 10-ετών Ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου μετά της Συνάντηση Κορυφής της 18ης Οκτωβρίου είναι χαρακτηριστική του κλίματος αναμονής που υπάρχει στην αγορά.
Η ευθύνη για τη μη λύση του προβλήματος δεν αποδίδεται όμως μόνο στην ελληνική πλευρά. Το ζήτημα της βιωσιμότητας του ελληνικού δημόσιου χρέους παραμένει ανοικτό από πλευράς των δανειστών. Προτάσεις όπως ο δανεισμός της Ελλάδας από τον ESM και η επαναγορά του χρέους από τη δευτερογενή αγορά ή η αγορά από τον ESM των ελληνικών ομολόγων που έχει στην κατοχή της η ΕΚΤ και η απομείωση τους (κούρεμα) στη συνέχεια, δείχνουν ότι υπάρχει διάλογος για το θέμα στο παρασκήνιο.
Είναι καιρός όμως για την παρουσίαση μιας εφαρμόσιμης πρότασης που θα εξασφαλίζει την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Η ψήφιση της συμφωνίας από τα κόμματα που απαρτίζουν την κυβέρνηση συνεργασίας αναμένεται δύσκολη και όχι χωρίς απώλειες Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της τρόικας συνεχίζονται για την επίτευξη συμφωνίας στα θέματα που παραμένουν ανοικτά όπως τα εργασιακά και οι αποχωρήσεις δημοσίων υπαλλήλων.
Αναμένουμε ότι οι διαπραγματεύσεις θα ολοκληρωθούν τις επόμενες δύο ημέρες. Η ολοκλήρωση της συμφωνίας για τα μέτρα συνολικού ύψους €13,5 δισ. μαζί με την εφαρμογή των προαπαιτούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων
θα επιτρέψει την εκταμίευση της δόσης των €31,3 δισ.
Η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να αυξήσει την δόση των €31,3 δις κατά €13.8 δισ. αφού θα ζητήσει να τις καταβληθούν και οι προβλεπόμενες από το 2ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης δόσεις του Σεπτεμβρίου (€5,5 δισ.) και Δεκεμβρίου (€8,3 δισ.).
Οι ελληνικές αρχές έχουν υποβάλει το σχετικά αίτημα στους δανειστές χωρίς να έχουν λάβει κάποια απάντηση μέχρι στιγμής.
Θα ήταν παράλογο να υποθέσουμε ότι οι δανειστές μας θα απολέσουν τόσο εύκολα ένα μοχλό πίεσης ως προς την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η καταβολή των επόμενων δόσεων θα αποτελέσει ένα σημαντικό παράγοντα επίλυσης των προβλημάτων ρευστότητας που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική οικονομία και θα συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών για τα επόμενα χρόνια.
Αναμένουμε ότι το συνολικό ποσό των 49,1 δισ. (35,3+5,5+8,3) θα καταβληθεί τμηματικά με βάση την πορεία εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, το σύνολο της συμφωνίας πρέπει να εγκριθεί από τους πολιτικούς αρχηγούς που συμμετέχουν στην κυβέρνηση συνεργασίας. Η συμφωνία μεταξύ των πολιτικών αρχηγών δεν είναι
εξασφαλισμένη αφού ήδη τα δύο από τα τρία κόμματα της κυβέρνησης συνεργασίας έχουν εκφράσει επιφυλάξεις όσον
αφορά τις αλλαγές στα εργασιακά. Η σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών έχει ήδη προγραμματιστεί για την Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2012.
Η συμφωνία αναμένεται να συζητηθεί στο Euro Working Group στις 25 και στις 29 Οκτωβρίου 2012. Η τελική συμφωνία θα
εγκριθεί είτε από ένα έκτακτο Eurogroup την επόμενη εβδομάδα είτε από το τακτικό Eurogroup στις 12 Νοεμβρίου 2012. Πηγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο πραγματοποίησης ενός έκτακτου Eurogroup τις επόμενες ημέρες.
Το τελικό κείμενο της συμφωνίας αναμένεται να κατατεθεί στο Κοινοβούλιο στις αρχές Νοέμβρη 2012 (την επόμενη εβδομάδα) και αναμένεται να ψηφιστεί μέχρι την 12η Νοεμβρίου 2012 μαζί με τον Προϋπολογισμό του 2013. Η ψήφιση της τελικής συμφωνίας δεν θα είναι εύκολη υπόθεση για τα τρία κόμματα που συμμετέχουν στην κυβέρνηση συνεργασίας. Η κυβέρνηση, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των Εκλογών της 17ης Ιουνίου 2012, κατείχε τις 182 από τις 300 έδρες του Ελληνικού Κοινοβουλίου (ΝΔ: 129, ΠΑΣΟΚ: 33, ΔΗΜΑΡ: 20).
Ενόψει όμως της επερχόμενης ψηφοφορίας άρχισαν να σημειώνονται οι πρώτες απώλειες. Ήδη ένας βουλευτής της ΝΔ διαγράφτηκε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος επειδή δήλωσε ότι θα καταψηφίσει τα μέτρα ενώ ένας βουλευτής της ΔΗΜΑΡ ανεξαρτητοποιήθηκε για τον ίδιο λόγο.
Αναμένουμε ότι στα στενά χρονικά περιθώρια που απομένουν και οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι θα προσπαθήσουν
να περιορίσουν τις όποιες απώλειες ψήφων.
Η ελληνική οικονομία διανύει φέτος την πέμπτη συνεχόμενη χρονιά ύφεσης με το ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους να έχει μειωθεί κατά 19.4 ποσοστιαίες μονάδες την περίοδο 2010-2012. Οι προοπτικές δεν είναι ευοίωνες για το 2013 και 2014.
Οποιαδήποτε καθυστέρηση στην καταβολή της επόμενης δόσης του δανειακού προγράμματος αναμένεται να έχει αρνητική επίδραση τόσο στην ήδη επιβαρημένη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας όσο και στις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της, λένε.
Πολλοί αναλυτές συγκρίνουν ευθέως την κρίση της ελληνικής οικονομίας με την αντίστοιχη κρίση των ΗΠΑ στις αρχές της
δεκαετίας του 1930. Σημειώνουμε εδώ ότι σύμφωνα με τους Reinhart & Rogoff (2009) το ΑΕΠ των ΗΠΑ σε πραγματικούς όρους μειώθηκε κατά 27.4% την περίοδο 1930-1933 ως αποτέλεσμα της κρίσης του 1929. Η εκτενής παρουσίαση των ομοιοτήτων και των διαρροών των δύο κρίσεων δεν είναι μέσα στους σκοπούς και στις δυνατότητες της παρούσας ανάλυσης.
Υπάρχει όμως μια ουσιαστική διαφορά μεταξύ των δύο κρίσεων. Πλέον υπάρχουν εκείνοι οι μηχανισμοί που θα επιτρέψουν τον περιορισμό της κρίσης και την αντιμετώπιση των αιτίων της. Παραδείγματα τέτοιων μηχανισμών αντιμετώπισης της κρίσης στο επίπεδο της Ευρωζώνης αποτελούν: • το πρόγραμμα ΟΜΤ της ΕΚΤ,
• ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθεροποίησης (ESM),
• το 1ο και το 2ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας και τα αντίστοιχα προγράμματα για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία καθώς και μια διαφαινόμενη συνολική λύση του ευρωπαϊκού δημοσιονομικού προβλήματος όταν (και αν) η Ισπανία υποβάλλει αίτημα ένταξης στον ESM.
Η ύπαρξη των μηχανισμών αποτελεί μόνο το ένα μέρος της λύσης. Το υπόλοιπο έγκειται στις αποφάσεις των πολιτικών και
οικονομικών ηγεσιών σχετικά με τη χρήση αυτών των μηχανισμών.
Σε αυτό το πλαίσιο και όπως έχουμε ήδη επισημάνει η μη ολοκλήρωση της συμφωνίας είναι αρνητική αφού στερεί από την
χώρα την πρόσβαση στον απαραίτητο μηχανισμό χρηματοδότησης.
Η κυβέρνηση απώλεσε την ευκαιρία ολοκλήρωσης της συμφωνίας (για τα δημοσιονομικά μέτρα ύψους €13,5 δισ. και της προαπαιτούμενης δέσμης διαρθρωτικών αλλαγών) πριν από την Συνάντηση Κορυφής της 18ης Οκτωβρίου
Η αναγνώριση των προσπαθειών της ελληνικής κυβέρνησης όσον αφορά τη δημοσιονομική προσαρμογή και την εφαρμογή
διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων είχε μόνο συμβολικό χαρακτήρα και δεν προσέθεσε κάτι καινούργιο στο πλαίσιο της συζήτησης για την ελληνική οικονομία. Η πρόσφατη επίσκεψη της Γερμανίδας Καγκελαρίου A. Merkel είχε ήδη σηματοδοτήσει την θετική έκβαση της Συνόδου Κορυφής.
Στην κοινή δήλωση των 17 ηγετών της ευρωζώνης αλλά και στις επιμέρους δηλώσεις του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου H. V. Rompuy και του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής J.M. Barroso αναγνωρίστηκε η σημαντική πρόοδος της Ελλάδας από το 2010 μέχρι σήμερα όσον αφορά τη δημοσιονομική προσαρμογή και την εφαρμογή του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Παράλληλα, έγινε ξεκάθαρο από όλους τους παραπάνω ότι αναμένουν από την ελληνική κυβέρνηση να ολοκληρώσει άμεσα την συμφωνία για τη δέσμη μέτρων €13,5 δισ. και τις προαπαιτούμενες διαρθρωτικές αλλαγές πριν από την
αξιολόγηση του 2ου Προγράμματος και πριν από την απόφαση του Eurogroup για την εκταμίευση της δόσης των €31,3 δισ.. Η σταθεροποίηση των περιθωρίων των 10-ετών Ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου μετά της Συνάντηση Κορυφής της 18ης Οκτωβρίου είναι χαρακτηριστική του κλίματος αναμονής που υπάρχει στην αγορά.
Η ευθύνη για τη μη λύση του προβλήματος δεν αποδίδεται όμως μόνο στην ελληνική πλευρά. Το ζήτημα της βιωσιμότητας του ελληνικού δημόσιου χρέους παραμένει ανοικτό από πλευράς των δανειστών. Προτάσεις όπως ο δανεισμός της Ελλάδας από τον ESM και η επαναγορά του χρέους από τη δευτερογενή αγορά ή η αγορά από τον ESM των ελληνικών ομολόγων που έχει στην κατοχή της η ΕΚΤ και η απομείωση τους (κούρεμα) στη συνέχεια, δείχνουν ότι υπάρχει διάλογος για το θέμα στο παρασκήνιο.
Είναι καιρός όμως για την παρουσίαση μιας εφαρμόσιμης πρότασης που θα εξασφαλίζει την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Η ψήφιση της συμφωνίας από τα κόμματα που απαρτίζουν την κυβέρνηση συνεργασίας αναμένεται δύσκολη και όχι χωρίς απώλειες Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της τρόικας συνεχίζονται για την επίτευξη συμφωνίας στα θέματα που παραμένουν ανοικτά όπως τα εργασιακά και οι αποχωρήσεις δημοσίων υπαλλήλων.
Αναμένουμε ότι οι διαπραγματεύσεις θα ολοκληρωθούν τις επόμενες δύο ημέρες. Η ολοκλήρωση της συμφωνίας για τα μέτρα συνολικού ύψους €13,5 δισ. μαζί με την εφαρμογή των προαπαιτούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων
θα επιτρέψει την εκταμίευση της δόσης των €31,3 δισ.
Η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να αυξήσει την δόση των €31,3 δις κατά €13.8 δισ. αφού θα ζητήσει να τις καταβληθούν και οι προβλεπόμενες από το 2ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης δόσεις του Σεπτεμβρίου (€5,5 δισ.) και Δεκεμβρίου (€8,3 δισ.).
Οι ελληνικές αρχές έχουν υποβάλει το σχετικά αίτημα στους δανειστές χωρίς να έχουν λάβει κάποια απάντηση μέχρι στιγμής.
Θα ήταν παράλογο να υποθέσουμε ότι οι δανειστές μας θα απολέσουν τόσο εύκολα ένα μοχλό πίεσης ως προς την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η καταβολή των επόμενων δόσεων θα αποτελέσει ένα σημαντικό παράγοντα επίλυσης των προβλημάτων ρευστότητας που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική οικονομία και θα συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών για τα επόμενα χρόνια.
Αναμένουμε ότι το συνολικό ποσό των 49,1 δισ. (35,3+5,5+8,3) θα καταβληθεί τμηματικά με βάση την πορεία εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, το σύνολο της συμφωνίας πρέπει να εγκριθεί από τους πολιτικούς αρχηγούς που συμμετέχουν στην κυβέρνηση συνεργασίας. Η συμφωνία μεταξύ των πολιτικών αρχηγών δεν είναι
εξασφαλισμένη αφού ήδη τα δύο από τα τρία κόμματα της κυβέρνησης συνεργασίας έχουν εκφράσει επιφυλάξεις όσον
αφορά τις αλλαγές στα εργασιακά. Η σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών έχει ήδη προγραμματιστεί για την Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2012.
Η συμφωνία αναμένεται να συζητηθεί στο Euro Working Group στις 25 και στις 29 Οκτωβρίου 2012. Η τελική συμφωνία θα
εγκριθεί είτε από ένα έκτακτο Eurogroup την επόμενη εβδομάδα είτε από το τακτικό Eurogroup στις 12 Νοεμβρίου 2012. Πηγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο πραγματοποίησης ενός έκτακτου Eurogroup τις επόμενες ημέρες.
Το τελικό κείμενο της συμφωνίας αναμένεται να κατατεθεί στο Κοινοβούλιο στις αρχές Νοέμβρη 2012 (την επόμενη εβδομάδα) και αναμένεται να ψηφιστεί μέχρι την 12η Νοεμβρίου 2012 μαζί με τον Προϋπολογισμό του 2013. Η ψήφιση της τελικής συμφωνίας δεν θα είναι εύκολη υπόθεση για τα τρία κόμματα που συμμετέχουν στην κυβέρνηση συνεργασίας. Η κυβέρνηση, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των Εκλογών της 17ης Ιουνίου 2012, κατείχε τις 182 από τις 300 έδρες του Ελληνικού Κοινοβουλίου (ΝΔ: 129, ΠΑΣΟΚ: 33, ΔΗΜΑΡ: 20).
Ενόψει όμως της επερχόμενης ψηφοφορίας άρχισαν να σημειώνονται οι πρώτες απώλειες. Ήδη ένας βουλευτής της ΝΔ διαγράφτηκε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος επειδή δήλωσε ότι θα καταψηφίσει τα μέτρα ενώ ένας βουλευτής της ΔΗΜΑΡ ανεξαρτητοποιήθηκε για τον ίδιο λόγο.
Αναμένουμε ότι στα στενά χρονικά περιθώρια που απομένουν και οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι θα προσπαθήσουν
να περιορίσουν τις όποιες απώλειες ψήφων.