* Του Alastair Macdonald
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ, 19 Φεβ. (Reuters) - Θα μπορούσε να την πεις και
σουρεαλιστική σύνοδο κορυφής. Πόσο ταιριάζει στις Βρυξέλλες!
Ενώ οι Ευρωπαίοι ηγέτες διαπραγματεύονταν όλη τη νύχτα για
να καταλήξουν σε μια συμφωνία που θα βοηθήσει τον Βρετανό
πρωθυπουργό David Cameron να κρατήσει τη χώρα του στην Ευρωπαϊκή
Ένωση (ΕΕ), δικηγόροι διαφωνούσαν στο πως θα συμβιβάσουν τρεις
εκ διαμέτρου αντίθετες λέξεις - "όλο και στενότερη ένωση".
Αξιωματούχος παρομοίασε την όλη διαδικασία με ένα σκίτσο του
Βέλγου σουρεαλιστή Rene Magritte, όπου απεικονίζεται μια πίπα
καπνιστή. Κάτω από το σκίτσο αυτό ο ζωγράφος είχε γράψει "Αυτό
δεν είναι μία πίπα", θέλοντας έτσι να δείξει ότι η είκονα δεν
είναι αυτό που δείχνει.
Τελικά η ευρωπαϊκή συνθήκη υποχρεώνει τις κυβερνήσεις να
συστήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, όπως ελπίζει το
Βέλγιο και απεύχεται η Βρετανία; Ή είναι ίσως απλά μια αφηρημένη
πολιτική φιλοδοξία, μια αβλαβής διακοσμητική προσθήκη στο
κείμενο, όπως υποστηρίζουν οι περισσότεροι ηγέτες και οι
δικηγόροι τους.
Κι άλλα ανοιχτά ζητήματα εξελίχθηκαν σε ένα "μπρα-ντε-φερ"
μεταξύ των ηγετών. Σε τι βαθμό θα μπορέσει ο Cameron να
αφαιρέσει την πρόσβαση εργαζομένων, οικονομικών μεταναστών από
την ανατολική Ευρώπη στο κράτος πρόνοιας και κατά πόσο μπορεί να
κρατήσει το χρηματοοικονομικό κέντρο στο City του Λονδίνου
μακρυά από τους τραπεζικούς περιορισμούς της ευρωζώνης;
Η μεγαλύτερη ίσως διαφωνία εντός της ΕΕ μέχρι σήμερα είχα να
κάνει με την έννοια του μεταπολεμικού Ευρωπαϊκού σχεδίου, όπου
Βρετανία και Βέλγιο είχαν τελείως διαφορετικές απόψεις, ενώ οι
περισσότεροι ηγέτες αναρωτιόνταν προς τι τόσο ενδιαφέρον για το
θέμα.
"Κάθε δικηγόρος στην Ευρώπη συμφωνεί πως η "όλο και
στενότερη ένωση" δεν σημαίνει τίποτα. Είναι απλά μια ωραία
φράση," είπε αξιωματούχος της ΕΕ.
"Μόνο δύο μέλη έχουν διαφορετική αντίληψη - η Βρετανία και
το Βέλγιο. Αλλά πολιτικά το βλέπουν από διαφορετική οπτική
γωνία."
Το πρόβλημα εντάθηκε όταν τα προσχέδια των προτάσεων που
επιδιώκαν να καθησυχάσουν την Βρετανία πως η φράση στη συνθήκη
της ΕΕ για κοινή πρόθεση "να τεθούν οι βάσεις για μια όλο και
στενότερη ένωση των λαών της Ευρώπης" δεν αποτελεί υποχρέωση για
πολιτική ολοκλήρωση, η οποία θα μπορούσε να επιβληθεί από τα
δικαστήρια της ΕΕ.
Στο Βέλγιο, όπου οι πολιτισμικές και γλωσσικές διαφορές
μεταξύ των 11 εκατομμυρίων πολιτών του, καθώς και ο 20ός αιώνας,
που έχει σημαδευτεί από πολλούς πολέμους έχουν σε μεγάλο βαθμό
απορρίψει τον εθνικισμό για χάρη της Ευρωπαϊκής ιδέας, έξαλλοι
αξιωματούχοι χαρακτήρισαν αυτή την ερμηνεία ως "αδιανόητη".
Ο Cameron ήταν αποφασισμένος να αποδείξει στους πατριώτες
ψηφοφόρους του πως η συμμετοχή της Βρετανίας σε ένα Ευρωπαϊκό
υπερκράτος δεν είναι μονόδρομος. Ο Βέλγος πρωθυπουργός Charles
Michel, όμως, υποστήριξε πως η απαίτηση του Λονδίνου να μη
συμμετέχει σε μια όλο και στενότερη ένωση κινδυνεύει να διαλύσει
την Ευρώπη.
ΝΟΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Τα παραπάνω έδωσαν την ευκαιρία στους δικηγόρους να αρχίσουν
να διαφωνούν σε σχέση με το δικαστικό προηγούμενο και να
προσπαθούν να συνθέσουν αντιφατικές νομικές και πολιτικές
έννοιες και να τις διατυπώσουν έτσι ώστε να ικανοποιούνται όλοι.
"Η νομική πραγματικότητα συγκρούεται με την πολιτική
πραγματικότητα," ανέφερε διπλωμάτης τρίτης χώρας για την διαμάχη
μεταξύ Βρετανίας και Βελγίου.
"Χρειαζόμαστε μερικές γλωσσικές ακροβασίες στην 'όλο και
στενότερη ένωση' για να πούμε πως δεν είναι νομικά δεσμευτική
(σημαντικό για τους Βρετανούς), αλλά πολιτικά σημαντική
(σημαντικό για τους Βέλγους)."
"Διαφωνούν για μικροαλλαγές, για τα κόμματα."
Βρετανοί αξιωματούχοι παραδέχτηκαν πως η επιμονή του Cameron
να αποφύγει την εν λόγω φράση φαίνεται δονκιχωτική σε άλλους
ηγέτες, των οποίων οι δικηγόροι επιμένουν πως είναι νομικά
ανούσια. Όμως η ανησυχία για το τι θα σημαίνει αυτό για τις
εξουσίες της ΕΕ την μετέτρεψε σε πολιτική πραγματικότητα για
τους Βρετανούς.
Υψηλόβαθμο στέλεχος της ΕΕ που συμμετέχει στις
διαπραγματεύσεις είπε πως οι Βέλγοι αξιωματούχοι εξήγησαν το
πολιτικό τους δίλημμα με μια μεταφορά από τη ζωγραφιά του
Magritte.
"Πρέπει να βρούμε έναν κοινό τόπο ... που από τη μία πλευρά
να αντανακλά τη νομική διάσταση του θέματος - αυτό δεν είναι μια
πίπα, δεν μπορείς να την καπνίσεις, αυτό έγραψε ο Magritte -
αλλά είναι εκεί, όταν την κοιτάξεις είναι μια πιπά".
(επιπλέον ρεπορτάζ από Alissa Carbonnel, Μετάφραση Λευτέρης
Καραγιαννόπουλος)