Την 1η Ιανουαρίου 2023, η Κροατία έγινε η 20η χώρα που εντάχθηκε στη ζώνη του ευρώ. Σε αυτό το επεισόδιο του Real Economy, το euronews ταξιδεύει στην Κροατία για να καταγράψε πώς έχει η κατάσταση και τι πιστεύουν πολίτες και αξιωματούχοι για την ένταξη της χώρας τους στην ευρωζώνη.
«Σε αυτό το κέρμα του ενός ευρώ, υπάρχει η κούνα, το κουνάβι - ήταν το σύμβολο που υπήρχε στα νομίσματα στην Κροατία -. Πηγαίνουμε από την κούνα στο ευρώ, αλλά κρατάμε την κούνα σε ένα από τα νομίσματά μας. Νομίζβ ότι είναι ωραίο για τους ανθρώπους», εξηγεί στην δημοσιογράφο του euronews, Φανί Γκορέ, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κροατίας.
Η κούνα ήταν το τοπικό νόμισμα, το οποίο 4 εκατομμύρια Κροάτες αντικατέστησαν με το ευρώ. Με το ενιαίο νόμισμα, η χώρα ελπίζει να κάνει την οικονομία της ισχυρότερη και πιο σταθερή και να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων, οι απόψεις των οποίων ποικίλουν για την αλλαγή:
_«Είμαι χαρούμενη με την αλλαγή, είναι κάτι καινούργιο»._
_«Ότι οι τιμές έχουν εκραγεί δεν είναι αλήθεια. Ίσως πήραν μερικά σεντς, αλλά αυτό δεν είναι τίποτα...»_
«Οι τιμές είναι λίγο υψηλές, αυτό είναι όλο. Δεν έχω πρόβλημα με τη μετατροπή. Απλά πρέπει να έχεις τα λεφτά!».
«Δεν είμαστε ικανοποιημένοι, προτιμάμε τη μικρή μας κούνα. Όταν δεν έχουμε δικό μας νόμισμα, δεν είμαστε πραγματική χώρα για μένα».
Η μετάβαση δεν φαίνεται να είναι και τόσο δύσκολη για τους πολίτες. Το 45% των Κροατών είχε ήδη λογαριασμό σε ευρώ για μεγάλα έξοδα, αλλά όλοι πρέπει να συνηθίσουν το ενιαίο νόμισμα για τις καθημερινές αγορές.
«Για τους ηλικιωμένους, είναι δύσκολο να κάνουν υπολογισμούς τώρα που οι τιμές είναι σε ευρώ. Αλλά έχουμε διπλή οθόνη, επομένως είναι εύκολη η πλοήγηση», λέει η πρόεδρος της Ένωσης για την Προστασία των Καταναλωτών της Κροατίας και προσθέτει: «Οι άνθρωποι δεν έχουν πολλά μέσα. Το φαγητό είναι πολύ ακριβό, η θέρμανση, το ηλεκτρικό ρεύμα επίσης, επομένως είναι πολύ δύσκολο να τα βγάλεις πέρα. Η Κροατία είναι μια μικρή χώρα, οι συντάξεις δεν είναι υψηλές, επομένως μπορείτε να φανταστείτε πώς ζουν οι άνθρωποι».
Ακόμη και αν οι παλαιότεροι συνδέονται με την κούνα, συναισθηματικά κυρίως, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, το 55% των Κροατών είναι υπέρ της υιοθέτησης του ευρώ… αλλά περισσότεροι από το 80% από αυτούς φοβούνται αύξηση των τιμών.
Πώς διαχειρίζεται η Κροατία τη μετάβαση στο ευρώ
- Στη χώρα πλέον όλα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες αγοράζονται και πωλούνται σε ευρώ.
- Η ισοτιμία μετατροπής μεταξύ ευρώ και κούνα είναι σταθερή:
- 1 ευρώ ισούται με 7,53 κούνες.
- Τα κέρματα και τα χαρτονομίσματα στο παλιό νόμισμα μπορούν να αλλάξουν στις τράπεζες της Κροατίας χωρίς προμήθεια.
- Τα καταστήματα πρέπει να εμφανίζουν τιμές και στα δύο νομίσματα μέχρι το τέλος του 2023,
- Ο στόχος είναι να καταστεί η μετάβαση πιο διαφανής.
- Με το φόβο ότι ορισμένα προϊόντα καθημερινής κατανάλωσης θα γίνουν πιο ακριβά, οι ενώσεις καταναλωτών θα παρακολουθούν στενά τη χειραγώγηση των τιμών.
Ο Νίκολα Τέσλα απεικονίζεται στο νέο κροατικό ευρώ Armin Durgut/Armin Durgut
Πώς βλέπουν οι επιχειρήσεις την άφιξη του ευρώ
Η άφιξη του ευρώ και η ένταξη στη ζώνη Σένγκεν αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τομείς όπως ο τουρισμός, που αντιπροσωπεύει το 24% του ΑΕΠ, αλλά και για τη βιομηχανία [12,1% ΑΕΠ] και για τον σημαντικό εξαγωγικό τομέα για την κροατική οικονομία.
Ο Όμιλος Κοντσάρ δραστηριοποιείται στους τομείς της ενέργειας, των υποδομών και των σιδηροδρομικών οχημάτων. Η εταιρεία εξάγει περισσότερο από το 60% της παραγωγής της, το 70% μάλιστα σε χώρες της ευρωζώνης.
«Τα τελευταία 21 χρόνια το νόμισμά μας, η κούνα, ήταν συνδεδεμένο με το ευρώ, επομένως δεν μπορούμε να πούμε ότι η αλλαγή θα είναι τεράστια, αλλά πιστεύουμε ότι θα είναι ευκολότερο για την επιχείρησή μας επειδή οι πελάτες μας θα καταλαβαίνουν εύκολα τις προσφορές μας», υπογραμμίζει ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Γκόρνταν Κόλακ.
Το 2020, για τις εξαγωγές αγαθών, το ευρώ χρησιμοποιήθηκε σε περισσότερες από το 70% των περιπτώσεων, ενώ μόνο το 16% των αγαθών διακινούνταν σε δολάρια ΗΠΑ.
«Όσον αφορά την παραγωγικότητα, τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής, την ψηφιοποίηση, όλοι αυτοί οι τομείς είναι πολύ πιο σημαντικοί για εμάς από το ευρώ ως νόμισμα», προσθέτει ο Κόλακ.
Ποιες αναμένεται να είναι οι επιπτώσεις από την ένταξη στην Ευρωζώνη
Η υιοθέτηση του ευρώ φαίνεται φυσική διαδικασία για μια χώρα όπου το ενιαίο νόμισμα είναι ήδη καλά ενσωματωμένο.
Το ΑΕΠ της Κροατίας αυξήθηκε κατά 6% το 2022, αλλά οι προβλέψεις δείχνουν ότι δεν θα ξεπεράσει το 1% το 2023, εν μέρει λόγω του υψηλού πληθωρισμού.
«Είμαι χαρούμενος που ολοκληρώνουμε ένα έργο το οποίο ξεκίνησε πριν από περίπου πέντε χρόνια. Αυτό είναι κάτι που θα φέρει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στην κροατική οικονομία. Αυτό θα την κάνει πιο ελκυστική για άμεσες ξένες επενδύσεις. Το κόστος συναλλαγής θα είναι χαμηλότερο. Είναι επίσης σημαντικό γιατί είμαστε τουριστική χώρα και το 70% των τουριστών που υποδεχόμαστε προέρχονται από χώρες της ευρωζώνης. Οπότε από πολλές απόψεις είναι καλό για την Κροατία», λέει στο euronews ο κεντρικός τραπεζίτης της χώρας, Μπόρις Βούιτσιτς και προσθέτει: « Για μια μικρή ανοιχτή οικονομία όπως η Κροατία, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να βρίσκεται στην ευρωζώνη σε περιόδους κρίσης. Αν κοιτάξετε μερικούς από τους γείτονές μας που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά δεν αποτελούν μέρος της ευρωζώνης αυτή τη στιγμή, δέχθηκαν μεγάλη πίεση στην αγορά συναλλάγματος φέτος μετά την επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας. Έτσι, αν κοιτάξετε το κόστος των δανείων, αυτή τη στιγμή είναι μεταξύ 8 και 11% για τις εταιρείες και μεταξύ 6 και 9% για τα νοικοκυριά. Στην Κροατία, δεν είδαμε καμία πίεση στην αγορά συναλλάγματος και δεν ήμασταν τόσο εκτεθειμένοι σε αύξηση των επιτοκίων όσο αυτές οι χώρες. Αυτή τη στιγμή, λοιπόν, βλέπουμε ήδη τα οφέλη αυτής της υιοθέτησης, καθώς οι αγορές έχουν προσαρμοστεί στο γεγονός ότι θα εισέλθουμε στην Ευρωζώνη στις αρχές του τρέχοντος έτους».
Ο πρωθυπουργός της χώρας με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Darko Bandic/Copyright 2023 The AP. All rights reserved
«Βασικά, η νομισματική μας πολιτική βασίστηκε στην σύνδεση της συναλλαγματικής μας ισοτιμίας με το ευρώ, όπως συμβαίνει τα τελευταία 30 χρόνια: πρώτα στο γερμανικό μάρκο και μετά στο ευρώ. Όταν συνδέεται η συναλλαγματική ισοτιμία με το ευρώ και υπάρχει ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, δεν μπορεί πραγματικά να υπάρχει μια ανεξάρτητη πολιτική επιτοκίων. Οπότε βασικά είναι σαν να χάσαμε κάτι που δεν είχαμε από την αρχή», εξηγεί ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κροατίας και καταλήγει λέγοντας: «Νομίζω ότι η υιοθέτηση του ευρώ δεν είναι η θαυματουργή λύση που θα λύσει τα διαρθρωτικά οικονομικά μας προβλήματα. Πρέπει τώρα να επικεντρωθούμε στο είδος των μεταρρυθμίσεων που πρέπει να πραγματοποιήσουμε ακόμη, με τη βοήθεια ενός καλύτερου οικονομικού περιβάλλοντος που δημιουργείται με την είσοδο στο ευρώ και τον χώρο Σένγκεν».